محبوبین الهی

ادامه امتحان الهی

قوله تعالى وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْ‏ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ ظاهرا مبنى بر تسليت و تسكين خاطر پريشان بازماندگان شهداء است يعنى خداوند متعال در اين آيه شريفه مسلمين را مورد خطاب قرار داده و ميفرمايد:
ناكاميها و تبعات جنگ با كفار آزمايش عمومى است كه پس از پايان جنگ و كشته شدن عده‏اى از مردان ناچار بازماندگان آنها براى اين پيشامدهاى ناگوار بايستى صبر و شكيبائى داشته باشند زيرا جنگ علاوه بر اينكه موجب كشته شدن گروهى از مردم خواهد بود باعث اتلاف اموال و ويرانى شهرها و اختلال وضع زراعت و كميابى خواربار نيز خواهد بود كه امكان دارد آثار آن تا چند سال ديگر نيز از بين نرود اين است كه خداوند متعال در ذيل اين آيه كريمه با جمله: وَ بَشِّرِ الصَّابِرِينَ پيغمبر اكرم را مورد خطاب قرار داده و ميفرمايد: اى پيغمبر اسلام به جامعه مسلمين عموما و به بازماندگان شهداء خصوصا مژده بده كه در مقابل پيش‏آمدهاى ناگوار شكيبا باشند تا آنان نيز در فيض شهداء سهيم گردند و آيه: أُولئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَواتٌ مِنْ رَبِّهِمْ نيز اين مژده را تفسير نموده است و امّا آزمايش خداوند بخاطر اين نيست كه چيزهاى مبهم و ناشناخته‏اى براى وى روشن گردد زيرا علم بى‏نهايت خداوند متعال همه چيز را در برگرفته و از اسرار همه موجودات آگاه است بلكه آزمايش خداوند براى پرورش و تربيت انسانها است و از قوه بفعل رساندن استعدادهاى نهفته ميباشد و كارهاى خوب و بد كه از انسان سر مى‏زند و معرّف روحيات و كمالات اوست ظاهر گشته و بواسطه اعمالش مستحق جزا و پاداش گردد چنانكه آيه شريفه 154 سوره آل عمران نيز به اين موضوع صراحت دارد:
« و آزمايش خداوند عمومى است و شامل حال همه كس مي گردد» چنانكه در آيه 2 سوره عنكبوت ميفرمايد:
أَ حَسِبَ النَّاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آمَنَّا وَ هُمْ لا يُفْتَنُونَ و رمز موفقيت در امتحانات الهى را خداوند متعال با جمله كوتاه و پرمعناى وَ بَشِّرِ الصَّابِرِينَ بيان فرموده است و از براى صبر اقسامى است كه هر كدام بنام خاصّى ناميده ميشود. صبر در جنگ شجاعت است، صبر بر كف نفس از محرّمات تقوى، صبر از شهوات عفت، صبر بر فضول عيش زهد، و صبر بر زحمت عبادات طاعت، و صبر بر ترك شبهات ورع، و صبر بر اذاعه سر كتمان الى غير ذلك و اينكه گفته‏اند صبر رأس ايمان است از اين بيان معلوم ميگردد زيرا اكثر اخلاق حميده از نتايج صبر و خود صبر ثمره ايمان است. (داورپناه، 1375، ج‏3، ص: 281 و حسيني همداني،1380، ج2 ،ص 41)