محبوبین الهی

6- اصل تفاوتهای فردی

همه افراد از نظر شکل و قیافه با یکدیگر اختلاف دارند. دو نفر را نمی توان پیدا کرد که در جنبه های روحی و ظاهری همانند یکدیگر باشند. حتی دو کودکی که دو قلوی واقعی هستند باز بر اساس تأثیرات محیطی از یکدیگر مشخص می گردند. اختلاف عمیق تری که بین افراد وجود دارد و حتماً مادران باید بدان توجه داشته باشند، اختلاف در استعدادها و رغبت های کودکان است، هر کسی بر اساس استعداد ذاتی و تمایلات فطری به چیزی و کاری علاقمند است، اولیاء نمی توانند این علاقه ها را نادیده بگیرند.

تفاوت های فردی از نظر منطق اسلام اصل مسلمی قلمداد شده است. در اصول کافی درباره درجات ایمان از پیشوایان دینی روایاتی وارد شده که مضامین آنها حاکی است که افراد از نظر استعداد عقلی و روحی در یک سطح نمی باشند، لذا پیشوایان دینی توصیه نموده اند که به حسب استعداد هر فردی برایش تکلیفی در نظر گرفته شود، و مبادا برای کسانی که در سطح پایینتری قرار دارند، تکالیف دشوار و خارج از توانایی آنان در نظر گرفته شود.[1]

پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) در روایتی فرمود:[2] « مردم همانند معادن هستند برخی معدن طلا و بعضی معدن نقره. یعنی افراد از نظر استعداد در سطوح گوناگونی قرار دارند و همه با یکدیگر یکسان نمی باشند.»

از رسول اکرم (صلی اللّه علیه و آله) روایت شده است که فرمودند: « ما گروه پیشوایان الهی همیشه مطابق استعداد عقلی هر فردی با او سخن می گوییم.»[3]

در توجه به این تفاوت هاست که باید بگوئیم در تربیت اسلامی بین نظام آموزشی پسران و دختران هم تفاوت وجود دارد. و این تفاوت هم در جنبه ظاهری است و هم از لحاظ وظایفی است که این دو در آینده باید بر عهده گیرند. در نظام حیات اسلامی تداخل در وظایف برای زن و مرد نیست جز در آنچه که صورت جزئی دارد. مردان برای کار و تلاش و کسب درآمد و گرداندن چرخ اقتصاد پروش می یابند و زنان برای تربیت نسلی قهرمان و توانا و رجال و نسوان بلند مقام. مرد موظف به اداره زندگی زن و جهت وصول او به هدف مذکور است و تربیت باید این جنبه ها را مورد نظر داشته باشد. از سوی دیگر دنیای متفاوت زن و مرد، مسائل مربوط به بلوغ، حاملگی، زایمان، تربیت و تغذیه کودک، تکالیف مذهبی آنها خود پدید آورنده تفاوتهائی در امر تربیت است. در کل وضع باید به گونه ای باشد که هیچکدام از آنها احساس محرومیت نکنند و هر کدام به فراخور حال و سالشان تربیت ببیند.[4]

[1] - مجيد رشیدپور،آشنايي با تعليم وتربيت اسلامي با تأكيد بر روشها،ص118و119
[2] - اَلنّاسُ مَعادِنٌ کَمَعادِنِ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّهِ ، الكافي، ج8، ص 177
[3] - اِنّا مَعاشِرَ الْاَنْبِیاءِ اُمِرْنا اَنْ نُکَلِّمَ النّاسَ عَلی قَدْرِ عُقُولهِمْ ، الكافي، ج1، ص23
[4] - علي قائمی،پرورش مذهبي واخلاقي كودكان ،ص24