مادرانه/ اصول تربيت ديني ـ فرهنگي 1
1- اصل سهولت
بررسي قوانين شريعت به ويژه آيات نشان مي دهد كه اصل اولي در دستورات دين بر آسان گرفتن است؛ يعني نگاه دين به جامعه و كلية امور، نگاه خوش بينانه و براي آسان كردن زندگي است. قرآن مي گويد: « خداوند براي شما آساني را مي خواهد نه دشواري را.»[1] « خداوند(دستورالعمل) دشواري را براي شما در دين قرار نمي دهد.» [2] بنابراين نبايد نسبت به كودكان و نوجوانان در امور ديني سختگيري نمود؛ زيرا كه نشاط در عبادت يكي از الزامات عبادت است.حضرت علي(عليه السلام) مي فرمايد[3]: « قليلٌ تدومُ عليهِ ارجي مِنْ كثيرِ مملول منه» كاراندكي كه ادامه يابد، از كار بسياري كه از آن به ستوه آيي اميدوار كننده تر است. اگر این موضوع نباشد برنامه تربیتی موفق نخواهد بود. سیره ائمه (عليه السلام) هم ابتدا بر آسان گیری بود. آنان به فرزندانشان دستور می دادند نماز مغرب و عشاء و نیز ظهر عصر را با هم بخوانند؛ با این که بزرگسالان این نمازها را در چهار وقت جداگانه می خواندند.
امام صادق (عليه السلام) می فرماید: « در سنین جوانی در عبادت سخت کوش بودم. پدرم به من فرمود: فرزندم کمتر از اینکه ازتو می بینم عبادت کن، زیرا وقتی خداوند بنده ای را دوست بدارد به کم هم از اوراضی می شود.»[4]
پس ائمه معصومین (علیهم السلام) از افراط و تفریط فرزندان خود در عبادت جلوگیری می کردند و روش معتدل را به آنان ارائه می کردند. آنها با آسان نشان دادن دین و سهل گیری در عبادت موجبات گرایش هر چه بیشتر آنان به عبادت را فراهم می آوردند.
[1] - « يُريدُ اللهُ بكم اليسر و لا يُريدُ بِكُمُ الْعُسر» (بقره، آيه 185)
[2] - مايُريدُ اللهُ ليجْعل عَلَيكُم مِن حَرَج»( مائده، آيه6)
[3] - بحار الانوار،ج 68،ص 218
[4] -«اجْتَهَدْتُ فِی الْعِبادَةِ وَ اَنَا شابِّ فَقالَ لی أَبی: یا بُنَیَّ دُونَ ما اَراکَ تَصْنَعُ، فَاِنَّ الله اِذا أَحَبَّ عَبْداً رَضِیَ مِنْهُ بِالْیَسیرِ» الكافي، ج2،ص87